西藏翠雀花属七新种

2018-11-02 03:11王文采
植物研究 2018年6期
关键词:雌蕊萼片花梗

王文采

(中国科学院植物研究所系统与进化植物学国家重点实验室,北京 100093)

图1 A~F.隆子翠雀花:A.茎下部;B.复总状花序;C.花瓣顶端;D.退化雄蕊;E.雄蕊;F.雌蕊群 G~K.黄花翠雀花:G.植株全形;H.花瓣顶端;I.退化雄蕊;J.雄蕊;K.雌蕊群Fig.1 A-F.Delphinium longziense: A.Lower part of stem; B.Compound raceme; C.Petal apex; D.Staminode; E.Stamen; F.Gynoecium(from holotype) G-K. D.xanthanthum: G.Habit; H.Petal apex; I.Staminode; J.Stamen; K.Gynoecium(from holotype)

中国科学院植物研究所标本馆(PE)派队于2017年8~9月在西藏东南部隆子县一带进行了深入采集,采集到大量植物标本,作者在鉴定其中毛茛科翠雀花属(Delphinium)[1~6]植物标本的过程中发现了该属以下七新种。

隆子翠雀花 图1:A~F

DelphiniumlongzienseW.T.Wang, sp. nov. Fig.1:A-F.

(Sect.ElatopsisHuth)

In Sinae Sect.ElatopseHuth, species circa sexaginta sepala caerulea vel purpurea habent, et eae tres,D.pseudocandelabrumW.T.Wang,D.xanthanthumW.T.Wang etD.longzienseW.T.Wang, sepalis flavis praeditae sunt. Ob sepala flava, petala et staminoida nigra species tres hae inter sese fortasse affines sunt. In eis,D.longziensefloribus in racemos compositos multi-floros dispositis aD.pseudocandelabroetD.xanthantho, quorum inflorescentiae corymbosae 2-3-florae sunt, praeclare differt.

Perennial herbs. Stems 5-11 cm tall, spreading or slightly retrorsely pubescent, simple, 2-leaved. Basal leaves 1-2, long petiolate; blades papery, reniform, 2-3.4 cm×4.5-5.5 cm, at base broadly cordate, on both surfaces on nerves appressed-pubescent, 3-lobed, central lobe obovate-quadrate, 1.2-1.8 cm broad, 3-lobulate, with lobules broad-ovate entire or 1-denticulate and at apex rounded or obtuse, lateral lobes larger, subflabellate, 2.8-3.5 cm broad, unequally 3-lobed; petioles 7-8 cm long, spreading-pubescent. Cauline leaves similar to basal ones, but slightly smaller. Compound racemes terminal, 30-40 cm long; terminal raceme 10-12 cm long, 5-6-flowered and lateral ones 7-13 cm long, 2-4-flowered; rachis with pedicels densely spreading-puberulous; lower bracts foliaceous, upper ones obovate or spatulate, 0.8-1.2 cm long, undividied; pedicels 2-4.5 cm long, near apex 2-bracteolate; bracteoles narrow-oblong or narrow-elliptic, 3-6 mm×2-2.5 mm. Flower: Sepals yellow, inside sparsely and outside slightly densely yellow-sericeous, upper sepal broad-ovate, 10-12 mm×8 mm, spur straight or slightly decurved, subulate, 12-14 mm long, at base 3 mm across, lateral sepals obliquely obovate, 11 mm×9 mm, lower sepals similar to lateral ones, but longer, 15 mm×8 mm. Petals 2, black, at apex 2-lobed, lobes narrow-triangular, 1 mm long, with few long hairs. Staminodes 2, black; limbs narrow-oblong, 6.2 mm×4 mm, 2-fid nearly to the middle of limb, adaxially long yellow-barbate, lobes long ciliate; claws 7 mm long, not appendiculate. Stamens numerous, glabrous; filaments 5 mm long, below lanceolate-linear, above filiform; anthers brownish, oblong, 1.8-2 mm×0.8-1 mm. Carpels 3; ovaries 4.2-4.5 mm×0.8 mm, only on ventral sutures pubescent; styles 1.6-1.8 mm long, glabrous.

西藏(Xizang):隆子县,扎日乡,从桑巴村至曲桑村途中(Lhünzê Xian, Zhari Xiang, on the way from Sangba Cun to Qusang Cun),alt. 3 460 m,林边,草本植物,花淡绿黄色(at forest margin;herbs with flowers greenish-yellow),2017-09-05,PE西藏考察队(PE Xizang Exped.)5921(02293621)(holotype,PE)。

我国翠雀花属的密花翠雀花组(Sect.ElatopsisHuth)有约60种具蓝色或紫色萼片,有3种,石滩翠雀花(D.pseudocandelabrumW.T.Wang),黄花翠雀花(D.xanthanthumW.T.Wang)和隆子翠雀花(D.longzienseW.T.Wang),则具黄色萼片。此三种具有以下共同特征:萼片黄色,花瓣和退化雄蕊黑色,这说明三种间具有亲缘关系,其中,隆子翠雀花具多花的复总状花序,而与其他二种区别。在其他二种,花序为具2或3花的伞房花序(见下)。

黄花翠雀花 图1:G~K

DelphiniumxanthanthumW.T.Wang, sp. nov. Fig.1:G-K.

(Sect.ElatopsisHuth)

Ob sepala flava, petala et staminodia nigra, inflorescentias corymbosas 2-3-floras species nova haec est affinisD.pseudocandelabroW.T.Wang, a quo foliis minoribus, calcare sepalino sepalis leviter breviore vel eis subaequilongo, petalis apice 2-lobatis carpellis glabris distinguitur. InD.pseudocandelabro, folia majora cum laminis 3-4 cm latis, calcar sepalinum sepalis multo brevius, petala apice integra, et carpellorum ovaria pubescentia sunt.

Perennial herb. Stem 10 cm tall, simple, densely spreading-pubescent, ca. 2-leaved. Basal leaf solitary, long petiolate; blade papery, reniform, 1.2 cm×2.5 cm, at base cordate, on both surfaces sparsely appressed-pubescent, 3-lobed, lobes among themselves contiguous, central lobe small, broadly obtrapeziform, 8 mm broad, at apex 3-dentate, lateral lobes flabellate, 2 cm broad, unequally 3-lobulate, lobules at apex 1-3-rotund-dentate; petiole 2 cm long, densely retrorse-pubescent. Cauline leaves shortly petiolate; blades pentagonal, 0.8-1 cm×1.4-1.7 cm, 3-lobed nearly to the middle of blade, central lobe broad-ovate, lateral lobes obliquely broad-obovate, unequally 2-lobed, with secondery lobes ovate and entire; petioles 0.6-1 cm long. Corymb terminal, 3.5 cm long, 2-flowered; basal bract 5.5 mm long, 3-lobed, upper bract narrow-oblanceolate, 10 mm long, undivided; pedicels 3.5 cm long, densely spreading-puberulous, above the middle or near-flower 2-bracteolate; bracteoles linear, 4.5-6 mm×1-2 mm. Flower: Sepals yellow, inside sparsely, outside slightly densely yellowish-sericeous, upper sepal suborbicular, 12 mm×14 mm, spur thickly subulate, 13-14 mm long, at base 3-4 mm across, lateral sepals broad-obovate, 12×15 , lower sepals obovate 13 mm×11 mm. Petals 2, black, glabrous, apex 2-lobed, lobes linear 2.2-4.5 mm long. Staminodia 2, black; limbs oblong, 10 mm×4.6 mm, 2-fid(lobes lanceolate-linear, 5-6 mm×1.5-1.8 mm), adaxially below lobes and on lobes long yellow-barbate; claws 7 mm long, at base 1-appendiculate, Stamens numerous, glabrous, filaments lanceolate-linear, 5.5-6 mm long; anthers dark-blue, oblong, 1.8-2 mm×0.8-1 mm. Carpels 3, glabrous; ovaries greenish-white, at apex dark-blue, 4 mm×0.8 mm; styles white, 1 mm long.

西藏(Xizang):隆子县,扎日乡,纳拉山(Lhünzê Xian,Zhari Xiang,Mt. Nala),alt. 3 400 m,山坡上(on slopes),2017-09-03,PE西藏考察队(PE Xizang Exped.)5813(02293611)(holotype,PE)。

本种的萼片黄色,花瓣和退化雄蕊黑色,花组成具2花的伞房花序,因此与也具上述特征的石滩翠雀花(D.pseudocandelabrumW.T.Wang)相近缘,与后者的区别在于本种的叶较小,叶片宽1.4~2.5 cm,萼距比萼片稍短或近等长,花瓣顶端2浅裂,心皮无毛。在石滩翠雀花,叶较大,叶片宽3~4 cm,萼距比萼短的多,花瓣顶端全缘,心皮的子房被柔毛。(王文采,1983;Wang & Warnock,2001)

绿房翠雀花 图2:A~E

DelphiniumviridiovariumW.T.Wang, sp. nov. Fig.2:A-E.

(Sect.ElatopsisHuth)

Ob folia 3-lobata, calcar sepalinum sepalis subaequilongum, petala et staminodia nigra, carpella glabra species nova haec est affinisD.langxianensiW.T.Wang, a quo foliis majoribus, floribus in corymbos 3-floros dispositis, pedicellis supra medium 2-bracteolatis differt. InD.langxianensi, folia minora cum laminis 1-2 cm longis et 1.5-3.6 cm latis, flores in racemos 7-8-floros dispositi, et pedicelli ad apicem 2-bracteolati sunt.

Perennial herb. Stem ca. 20 cm tall, simple, with petioles and pedicels spreading-puberulous, 3-leaved. Basal leaf solitary, long petiolate; blade papery, reniform, ca. 3.8 cm×7 cm, at base cordate, adaxially on nerves appressed-puberulous, abaxially sparsely puberulous, 3-lobed nearly to the middle of blade, central lobe obtrapeziform-obovate, 1.5 cm broad, 3-lobulate with lobules broad-ovate, 1-2-denticulate or entire, lateral lobes subflabellate, 3.5-4 cm broad, unequally 2-lobed, secondary lobes shortly obtrapeziform or broad-obovate, unequally 3-lobulate; petiole 13 cm long, at base shortly vaginate. Cauline leaves similar to basal one, but with smaller blades and shorter petioles. Corymb terminal, ca. 8 cm long, 3-flowered; bracts lanceolate or narrow-lanceolate, 1.2-1.8 cm long; pedicels 3.5-8 cm long, above the middle 2-bracteolate; bracteoles narrow-lanceolate or lanceolate, 5-10 mm long, puberulous. Flower: Sepals blue-purple, inside glabrous, outside sparsely puberulous, upper sepal broad-ovate, 13 mm×10 mm, spur subulate, 13-14 mm long, slightly decurved, at base 4-5 mm across, lateral sepals orbicular-obovate, 11 mm×15 mm, at apex shortly acuminate and ciliate, lower sepals obovate, 18 mm×11 mm. Petals 2, black, glabrous, apex 2-lobed. Staminodes 2, black; limbs ovate-oblong, 7 mm×5 mm, 2-lobed(lobes 3-4 mm long), adaxially whitish-barbate; claws 7 mm long, at base 1-appendiculate. Stamens numerous, glabrous; filaments 6-7.5 mm long, below lanceolate-linear, above filiform; anthers dark-blue, oblong, 1-1.3 mm×0.7-1 mm. Carpels 3, glabrous; ovaries green, 4.8 mm×0.8 mm; styles white, 2-2.4 mm long.

西藏(Xizang):洛扎县,拉康镇,卡久寺附近(Lhozhag Xian,Lakang Zhen,near Kajiu Temple),alt. 3 934 m,山坡路边,草本植物(near roadsides on slopes, herbs),2017-09-14,PE西藏考察队(PE Xizang Exped.)6634(02293616)(holotype,PE)。

本种的叶3浅裂,萼距与萼片近等长,花瓣和退化雄蕊黑色,心皮无毛,因此与也具上述特征的朗县翠雀花(D.langxianenseW.T.Wang)相近缘,与后者的区别在于本种的叶较大,叶片长达3.8 cm,宽达7 cm,花组成具3花的伞房花序,花梗在中部之上具2小苞片。在朗县翠雀花,叶较小,叶片长1~2 cm,宽1.5~3.6 cm,花组成具7~8花的总状花序,花梗在顶端具2小苞片(王文采,2014)。

二距翠雀花 图2:F~J

DelphiniumdicentrumW.T.Wang, sp. nov. Fig.2:F-J.

(Sect.ElatopsisHuth)

Ob foliorum laminam lobatam et lobos inter sese contiguous, petala et staminodia nigra, pedicellos prope flores 2-bracteolatos species nova haec est similisD.langxianensiW.T.Wang, a quo folii basalis lamina 2-nervi et 2-lobata, sepalo infero uno basi breviter calcarato valde differ. InD.langxianensi, folii lamina 3-nervis et 3-lobata, et sepala infera haud calcarata sunt.

图2 A~E.绿房翠雀花:A.基生叶;B.茎顶部和伞房花序;C.退化雄蕊;D.雄蕊;E.雌蕊群 F~J.二距翠雀花:F.根状茎,茎基部和基生叶;G.总状花序;H.退化雄蕊;I.雄蕊;J.雌蕊群Fig.2 A-E. Delphinium viridiovarium: A.Basal leaf; B.Apical part of stem and corymb; C.Staminode; D.Stamen; E.Gynoecium(from holotype) F-J. D.dicentrum: F.Rhizome,basal part or stem and basal leaf; G.Raceme; H.Staminode; I.Stamen; J.Gynoecium(from holotype)

Perennial herb. Stem ca. 18 cm tall, simple, slightly retrorsely hirtellous, 2-leaved. Basal leaf solitary, long petiolate; blade papery, reniform, 2 cm×4.6 cm, at base cordate, on both surfaces very sparsely hirtellous and below on margins ciliate, 2-lobed, with 2 primary nerves(each primary nerve above base 3-branched), lobes 3-4-lobulate, lobules among themselves contiguous, shortly obtrapeziform or broad-ovate, at apex rounded, entire or 1-rotund-denticulate; petiole 11 cm long, retrorse-hirtellous, at base narrowly vaginate. Cauline leaves not seen. Raceme terminal, ca. 20 cm long, 3-flowered; rachis with pedicels retrorse-hirtellous; bracts shortly petiolate, blades broad-triangular, 2.5-3.5 cm×3-6.5 cm, at base subtruncate, 3-parted, central lobe obtrapeziform, at apex 3-dentate, lateral lobes larger, broad-obovate, unequally 2-lobed; pedicels 0.5-11 cm long, near flower 2-bracteolate; bracteoles linear, 10-12(-16)×1.5-2(-3) mm. Flower: Sepals purplish, inside glabrous, outside appressed-pubescent, upper sepal broad-ovate, 20 mm×15 mm, spur upwards spreading, rarely lecurved, thickly subulate, 13-15 mm long, at base 3-5 mm across, lateral sepals broad-elliptic, 15 mm×10 mm, lower sepals similar to lateral ones, but larger, 20 mm×9-12 mm, and the left lower sepal at base with a short tubular spur 4 mm long and 1.8 mm in diam. Petals 2, black, glabrous, apex 2-lobed. Staminodes 2, black; limbs oblong, 10 mm×4 mm, 2-lobed to the middle, adaxially below lobes and on lower parts of lobes long white-barbate; claws 7 mm long, at base not appendiculate. Stamens numerous, glabrous; filaments 7.5-8 mm long, below lanceolate-linear, above filiform; anthers dark, oblong, 1.4 mm×0.6-0.8 mm. Carpels 3; ovaries 6-8 mm×0.8-1.8 mm, pubescent or subglabrous; styles 2.5-3 mm long, glabrous.

西藏(Xizang):隆子县,从玉麦乡至曲桑村垭口(Lhünzê Xian,on the way from Yumai Xiang to Qusang Cun),alt. 4 398 m,高山草地上,花淡紫色(on alpine meadow, fls. light purple),2017-09-07,PE西藏考察队(PE Xizang Exped.)6112(02293612)(holotype,PE)。

本种叶的叶片浅裂,裂片互相邻接,花瓣和退化雄蕊黑色,花梗在顶端近花处具2小苞片,因此与也具上述特征的朗县翠雀花(D.langxianenseW.T.Wang)相似,但本种有两个十分独特的特征,即其叶片具2条一级脉,每条一级脉在基脉之上具3条分枝,叶片2浅裂,再就是花的左侧下萼片在基部具1短筒状距。在朗县翠雀花以及翠雀花属其他种,叶片具1条中脉和2条侧生基出脉,叶片分裂成3个一级裂片,花只有上萼片具1条距,其他的2侧萼片和2下萼片均无距。

扎囊翠雀花 图3:A~E

DelphiniumzhanangenseW.T.Wang, sp. nov. Fig.3:A-E.

(Sect.ElatopsisHuth)

Species nova haec est affinisD.hillcoatiaeMunz, a quo caulibus racemorum rhachidibus et pedicellis haud flavor-glanduloso-puberulis, sepalis apice longe acuminates recedit. InD.hillcoatiae, caules racemorum rhachides et pedicelli patule flavor-glanduloso-puberuli et appresse albo-puberuli, sepala apice acuta sunt.

Perennial herbs. Stems 32-80 cm tall, simple or with ca. 2 short vegetative branthes, densely puberulous, 6-10-leaved. Basal leaves not seen. Cauline leaves long petiolate; blades papery, reniform or pentagonal, 3-5.2 cm×4.5-8 cm, at base cordate, on both surfaces sparsely puberulous or subglabrous, 3-fid to the middle of blade or 3-parted, central lobe obtrapeziform, rhombic or broad-rhombic, 1.6-2 cm broad, at apex subrounded or acute, 3-dentate or 3-lobed, secondary lobes 1-4-denticulate, lateral lobes larger, flabellate, unequally 2-lobed, upper secondary lobe similar to primary central lobe, lower secondary lobe once again unequally 2-lobed; petioles 1-7.5 cm long. Racemes terminal, 20-50 cm long, 11-22-flowered; rachis with pedicels densely spreading-puberulous; lower bracts foliaceous, upper ones lanceolate or linear, 0.8-1.5 cm long, undivided; pedicels 1-6 cm long, above the middle to near flower 2-bracteolate; bracteoles narrow-oblong or narrow-spatulate, 6-15 mm×1-2 mm, longitudinally 1-nerved. Flower: Sepals 5, upper sepal purplish, narrow-ovate, 14-18 mm×5-7 mm, at apex long acuminate, inside glabrous, outside sparsely puberulous or subglabrous, on margin ciliolate, spur subulate, 15-18 mm long, at base 4-5 mm across, lateral and lower sepals white, tinged with blue, elliptic-ovate, 14-16 mm×6-8 mm, at apex long acuminate, subglabrous, longtitudinally 3-blue-nerved. Petals 2, black, glabrous, apex 2-lobulate. Staminodes 2, black; limbs ovate, 6 mm×4 mm, at apex 2-lobulate, adaxially below lobules densely yellow-barbate; claws 6 mm long, at base 1-appendiculate. Stamens numerous, glabrous; filaments 5.5-7 mm long, lanceolate-linear, near apex filiform; anthers dark, oblong, 1.2-1.8 mm×0.6-1 mm. Carpels 3; ovaries 4 mm×0.8 mm, puberulous; styles 2.2-2.5 mm long, glabrous.

西藏(Xizang):扎囊县,阿扎乡(Zhanang Xian,Azha Xiang),alt. 3 788 m,林中,草本植物,花淡紫色(in forest,herbs,fls. light purple),2017-08-25,PE西藏考察队(PE Xizang Exped.)5088(02293615)(holotype,PE)。

本种与毛茛叶翠雀花(D.hillcoatiaeMunz)在亲缘关系上相近,与后者的区别在于本种的茎、总状花序轴和花梗均无黄色短腺毛,以及萼片顶端长渐尖。在毛茛叶翠雀花,茎、总状花序轴和花梗均被开展的黄色短腺毛和贴伏的白色短柔毛,萼片顶端急尖。(王文采,1979;Wang & Warnock,2001)

宽片翠雀花 图3:F~J

DelphiniumlatilimbumW.T.Wang, sp. nov. Fig.3:F-J.

(Sect.DelphinastrumDC.)

Species nova haec est affinisD.hirticauliFranch., a quo caulibus glabris vel sparse pubescentibus, racemis 2-4-floris, pedicellis prope apicem dense puberulis, staminodiorum limbis orbiculari-obovatis, ovariis dense pubescentibus distat. InD.hirticauli, caules inferne hirsutis, racemi 5-10-flori, pedicelli glabri, staminodiorum limbi ovati, ovaria glabra vel subglabra sunt.

Perennial herbs. Stems 6-20 cm tall, simple or long 1-3-branched, glabrous or with very sparse hairs. Basal leaf usually solitary, long petiolate; blade papery, reniform, 3.5-5 cm×6.5-10 cm, at base cordate, on both surfaces with very sparse and very short appressed hairs, 3-parted, central lobe cuneate-rhombic or cuneate, 2-4 cm broad, 3-lobed, with secondary lobes lanceolate-oblong, undivided or 2-3-lobulate, at apex often mucronate, lateral lobes flabellate, 3-6.5 cm broad, unequally 2-fid; petiole slender, 8-19 cm long, glabrous, at base narrowly vaginate. Cauline leaves smilar to basal one, but smaller. Racemes terminal, 3-20 cm long, 2-4-flowered; rachis glabrous; basal bract similar to cauline leaves, petiolate, sometimes 3-sect, with linear ultimate lobes, upper bracts narrow-lanceolate or linear, 1-3 cm long; pedicels 2-14.5 cm long, near flower densely spreading-puberulous, above the middle to near flower 2-bracteolate; bracteoles linear or subulate, 7-15 mm×0.5-2 mm, puberulous. Flower: Sepals blue, inside glabrous, only in lower sepals below with a few short hairs, outside appressed-puberulous, upper sepal broad-ovate, 15-17 mm×10 mm, spur subulate, 18-24 mm long, straight or slightly upwards curved, at base 3-4 mm across, lateral sepals subelliptic, 15-18 mm×7-8 mm, lower sepals similar to lateral ones, but larger, 16-20 mm×7-10 mm. Petals 2, blue, glabrous, apex entire. Staminodes 2; limbs blue, orbicular-obovate, 6 mm×4 mm, 2-lobed, adaxially above base densely and shortly yellow-barbate; claws white, 5 mm long, base not appendiculate. Stamens numerous, glabrous; filaments 4-6 mm long, below linear, above filiform; anthers dark-blue, oblong, 0.8-1 mm×0.3-0.5 mm. Carpels 3; ovaries 4 mm long, densely pubescent; styles 2-2.2 mm long, glabrous.

西藏(Xizang):错那县,自麻玛乡至县城途中(Cuona Xian,on the way from Mama Xiang to the city of Cuona Xian),alt. 3 449-4 414 m,山坡,草本植物,花蓝堇色(on slopes, herbs, fls. blue-violet),2017-09-12,PE西藏考察队(PE Xizang Exped.)6429(02293619)(holotype,PE)。

本种与毛茎翠雀花(D.hirticauleFranch.)近缘,与后者的区别在于本种的茎无毛或有少数柔毛,总状花序具2~4花,花梗在顶端密被短柔毛,退化雄蕊的瓣片圆倒卵形,子房密被柔毛。在毛茎翠雀花,茎下部被长硬毛,总状花序具5~10花,花梗无毛,退化雄蕊的瓣片倒卵形,子房无毛或近无毛。(王文采,1979;Wang & Warnock, 2001)

图3 A~E.扎囊翠雀花:A.茎基部,具一枯萎的最下部茎生叶;B.总状花序;C.退化雄蕊;D.雄蕊;E.雌蕊群 F~J.宽片翠雀花:F.基生叶;G.总状花序;H.退化雄蕊;I.雄蕊;J.雌蕊群Fig.3 A-E.Delphinium zhanangense: A.Basal part of stem,with a withered lowermost cauline leaf; B.Raceme; C.Staminode; D.Stamen; E.Gynoecium(from holotype) F-J.D.latilimbum: F.Basal leaf; G.Raceme; H.Staminode; I.Stamen; J.Gynoecium(from holotype)

图4 狭裂翠雀花 A.开花茎;B.退化雄蕊;C.雄蕊;D.雌蕊群;E.基生叶Fig.4 Delphinium lagarolobum A.Flowering stem; B.Staminode; C.Stamen; D.Gynoecium(from holotype); E.Basal leaf(from isotype)

狭裂翠雀花 图4

DelphiniumlagarolobumW.T.Wang, sp. nov. Fig.4.

(Sect.DelphinastrumDC. )

Ob folia 3-secta dissecta, eorum lobos ultimos linearibus, inflorescentias corymbosas paucifloras, calcar sepalinum subulatum seaplis longius, ovarium pilis densis tectum species nova haec est similisD.caeruleoJacq. ex Camb., a quo foliis semel vel bis divisis, lobis ultimis angustioribus 1-2 mm latis, staminodiorum limbis oblongo-ovatis apice 2-lobulatis, carpellis tribus praeclare differt. InD.caeruleo, folia ter vel quarter divisa, eorum lobi ultimi latiores 1.5-2.5(-4) mm lati, staminodiorum limbi late obovati vel suborbiculares apice integri vel emarginati, et carpella qinque sunt.Perennial herbs. Stems ca. 30 cm tall, with petioles retrorsely appressed-puberulous, 1-2-branched. Basal leaf solitary, long petiolate; blade papery, deltoid in outline, ca. 3 cm×5 cm, at base subtruncate, adaxially glabrous, abaxially on nerves sparsely pubescent, 3-sect and 1-2 times divided, central segment narrow-linear, 3 cm×0.1 cm, near the middle with a small lobule, lateral segments ca. 2.5 cm long, unequally 2-parted to near base, ultimate lobes narrow-linear, upper lobe larger, 2.4 mm×0.1 mm, lower lobe 1.5 cm×0.1 cm; petiole 10.8 cm long. Lower cauline leaves similar to basal one, upper ones with central segment and 2 lateral segments all narrow-linear, 1-2 mm broad, undivided. Corymbs terminal, 2-4.5 cm long, 2-5-flowered; bracts petiolate or sessile, 3-sect, with 3 narrow-linear segments all undivided; pedicels 2-4 cm long, densely puberulous, near or above the middle 2-bracteolate; bracteoles linear, 3-7 mm×0.3-1 mm, puberulous. Flower: Sepals blue, inside glabrous, outside yellowish-puberulous, upper sepal broad-ovate, 14 mm×9 mm, spur subulate, ca. 16 mm long, slightly decurved, at base 4 mm across, lateral sepals obliquely elliptic, 14 mm×8 mm, lower sepals narrow-elliptic, 13 mm×5 mm. Petals 2, blue, glabrous, apex entire. Staminodes 2; limbs blue, oblong-ovate, 7 mm×3.5 mm, at apex 2-lobulate, adaxially below lobules yellow-barbate, above eiliate; claws white, 4 mm long, glabrous, at base 1-appendiculate. Stamens numerous, glabrous; filaments 4-5 mm long, narrow-linear, near apex narrowed; anthers dark-purple, oblong, 1 mm×0.6-0.7 mm. Carpels 3; ovaries 5 mm long, densely white-pubescent; styles blue, 1 mm long.

西藏(Xizang):隆子县,玉麦乡,玉麦雄曲山谷(Lhünzê Xian,Yumai Xiang,Yumaixiongqu Valley),alt. 2 935 m,山谷林边,草本植物,花蓝色(forest margin in valley,herbs with blue flowers),2017-09-06,PE西藏考察队(PE Xizang Exped.)5977(02293617)(holotype,PE)。

本种的叶3全裂并细裂,末回裂片条形,花序伞房状,具少数花,萼距钻形,比萼片长,子房密被柔毛,因此与也具上述特征的蓝翠雀花(D.caeruleum)相似,与后者的区别在于本种的叶1~2回分裂,末回裂片较狭窄,宽1~2 mm,退化雄蕊的瓣片长圆状卵形,顶端2微裂,心皮3枚。在蓝翠雀花,叶3~4回分裂,末回裂较宽,宽1.5~2.5(~4) mm,退化雄蕊的瓣片宽倒卵形或近圆形,顶端全缘或微凹,心皮5枚。(Hook. f. & Thoms., 1872; 王文采, 1979; Rau, 1993; Wang & Warnock,2001)

致谢蒙马欣堂、班勤二先生提供珍贵植物标本和彩色照片,孙英宝先生为本文绘图,又蒙钟小红女士打印本文稿件,作者在此表示衷心感谢。

猜你喜欢
雌蕊萼片花梗
采后1-甲基环丙烯与自发气调处理对冰温贮藏火柿软化及相关生理变化的影响
新疆扁桃‘双果’品种花双雌蕊及果实发育性状初探
植物最漂亮的部位——花
伊宁县5个主栽杏品种雌蕊败育调查分析
沈阳农业大学揭示番茄SlERF52-SlTIP1;1调控模块加速花梗脱落新机制
系1. 征镒翠雀花系 Ser. Flavidilimba
亚组3. 高翠雀花亚组 Subsect. Elata
组2. 密花翠雀花组 Sect. Elatopsis
净化
A beautiful flower